Delfzijl, 4 juli 2024
Wist je dat El Niño een klein broertje heeft in de Atlantische Oceaan? Zijn naam is Atlantic Niño. Evenals zijn grote broer heeft hij vergelijkbare eigenschappen: Atlantic Niño wordt namelijk ook gekenmerkt door warmer dan gemiddelde zeewatertemperaturen in het oostelijke bekken van de Atlantische Oceaan nabij de evenaar.
Hoewel deze variant wel zwakker is dan El Niño en zus La Niña en korter duurt, heeft ook dit fenomeen echter gevolgen. De invloed van Atlantische Niño’s en Niña’s is niet alleen beperkt tot de Atlantische regio, maar kent ook interactie met de Stille en Indische Oceaan.
Deze kaart toont de bovengemiddelde zeewatertemperaturen in de Golf van Guinea, vlak voor de westkust van Afrika. Deze "ENSO-regio" is echter veel kleiner dan de ENSO-regio in de Stille Oceaan. - © dpa.
De normale toestand
Onder normale omstandigheden zorgen de passaatwinden (oostelijke winden) ervoor dat warm water wordt afgedamd in het westen van het Atlantische bassin, vooral voor de kust van Brazilië. In het oosten voor de kust van Afrika kan koud water echter door de zogenaamde opwelling naar boven dringen.
De passaatwind die van zuidoost naar noordwest langs de kust waait, kan de opkomst van kouder zeewater lans de kustlijn van West-Afrika vergroten. Vervolgens daalt de zeewatertemperatuur tot onder de 25 graden.
Atlantic Niño
Bij een Atlantic Niño is het zeewater voor de kust van Afrika warmer dan gebruikelijk.
De meest beschreven oorzaak voor de warmere temperatuurafwijkingen in de Atlantische Oceaan zijn verzwakte oostelijke winden bij de evenaar in het westelijke deel ervan. Als de passaatwinden in kracht afnemen, veroorzaken ze een golf van warm water die zich van west naar oost in het Atlantische bassin bevindt, vergelijkbaar met El Niño in de Stille Oceaan. Dit vermindert de opwelling aan de westkust van Afrika.
De ITZC begin juli: Duidelijk te herkennen aan de convectie nabij de evenaar.
De intertropische convergentiezone (ITCZ) beïnvloedt daarnaast de zeewatertemperaturen van het water. Hoe meer het regent, hoe meer het water afkoelt. De bijbehorende regenband zorgt er op zijn beurt voor dat de luchttemperatuur daalt. Als deze temperaturen het grootste deel van de zomer relatief laag blijven, verzwakt dit de passaatwinden in de Atlantische Oceaan.
Vervolgens worden de passaatwinden in de Stille Oceaan ook zwakker en drijft het koudere water nauwelijks westwaarts richting Zuidoost-Azië en Australië. De tropische Pacific warmt op en El Niño is aan de gang.
De zwakkere passaatwinden kunnen ook veroorzaakt worden door het afzwakken van het Zuid-Atlantische hoog.
Verschillen El Niño en Atlantic Niño
Er zijn echter enkele belangrijke verschillen tussen de twee broers El Niño en Atlantic Niño. Zo bouwt El Niño gewoonlijk geleidelijk op tijdens de zomer op het noordelijk halfrond voordat hij zijn maximale kracht bereikt in de late herfst of winter. Dit brengt een breed scala aan klimaateffecten en extreme weeromstandigheden met zich mee over grote delen van de wereld. Zo worden Australië en Zuid-Afrika dan vaak geteisterd door ongekende droogte en is het in de Hoorn van Afrika bijzonder nat met overstromingen.
De globale invloed van El Niño.
Atlantic Niño heeft daarentegen de neiging om het maximum reeds in de zomer te bereiken, wanneer ENSO normaliter niet actief is. Meestal is de Atlantische Niño zwakker dan ENSO en korter van duur. De klimaateffecten zijn ook bescheidener.
Uitwerkingen op het klimaat
De Atlantische verstoort bijvoorbeeld vaak de West-Afrikaanse zomermoesson, wat leidt tot minder regenval in de Sahelregio. Het fenomeen houdt tevens verband met de toegenomen frequentie van overstromingen in het noordoosten van Zuid-Amerika en de West-Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahel die grenzen aan de Golf van Guinea.
De uitwerkingen van Atlantic Niño zijn met name in de Afrikaanse Sahel, ten zuiden ervan en in het noordoosten van Zuid-Amerika merkbaar.
De Atlantic Niño is slechts één lid van een grote familie die een groot deel van de subtropische en tropische oceanen bestrijkt. Net als El Niño heeft de Atlantische Niño ook een zus: Atlantic Niña. Deze heeft tegenstellende klimaateffecten als haar broer en veroorzaakt koelere omstandigheden in het Atlantische bassin nabij de evenaar.
Bron: Weerenradar.nl
