Meteo Delfzijl

Ster inactiefSter inactiefSter inactiefSter inactiefSter inactief

Delfzijl, 11-02-2023

De lente nadert, de temperaturen gaan langzaam weer omhoog en – met het sterker worden van de zon – kan de atmosfeer op termijn weer onstabiel worden. Daarmee ligt, als de weersomstandigheden meewerken (en dat valt in Nederland de laatste jaren vaak tegen), het ontstaan van buien op de loer. In Amerika begint in maart het tornadoseizoen, eerst in het zuiden, later ook in gebieden verder naar het noorden. En zodra daar de buien komen, neemt ook het gevaar voor tornado’s toe. Zeker in ‘Tornado Alley’, het gebied in het centrale deel van de VS waar jaarlijks de meeste tornado’s toeslaan.
Voor de mensen die in het gebied wonen waar de tornado’s voorkomen, geldt dat ze over het algemeen zeer bekend zijn met het fenomeen. De VS beschikken over een dicht netwerk aan lokale weerdiensten. Waarschuwingen voor extreem weer hebben er een grote vlucht genomen en dat is niet voor niets, want het scala aan mogelijke omstandigheden met extreem weer van daar overstijgt dat bij ons in hoge mate. Van sneeuw en ijzel, tot regen en onweer en van extreme kou en hitte tot tornado’s en orkanen, het zijn weersomstandigheden die in delen van het jaar naast elkaar kunnen voorkomen.

Kennis over extreem weer groot

Ondanks het feit dat de kennis over extreem weer in de VS groot is en zoveel mensen zich met het waarschuwen ervoor bezighouden (van meteoroloog tot spotter), kunnen de gevolgen van extreme weerssituaties ook in de moderne tijd nog steeds groot zijn. Denk aan de nog altijd grote evacuaties die voorafgaand aan een orkaan worden uitgevoerd, de schuilkelders in Tornado Alley, waar mensen hun toevlucht moeten zoeken als een tornado hun huizen bedreigt, de enorme overstromingen die van hevige regenval het gevolg kunnen zijn en de totale chaos op de wegen, als het weer eens sneeuwt of ijzelt.

Foto gemaakt door Onbekend

Gorham

De schade na de Tri-State Tornado in de plaats Gorham.

Nog erger was het vroeger natuurlijk, toen er nog niet goed voor extreem weer kon worden gewaarschuwd, omdat mensen er minder vanaf wisten en de communicatiemiddelen veel beperkter waren dan nu. Op deze manier kwam het op 18 maart 1925 in het centrale deel van de VS tot een zeer verwoestende tornado. De tornado, die drie staten (Missouri, Illinois en Indiana) aandeed, staat bekend onder de naam Tri-State Tornado. Het was een F5-tornado met windsnelheden tot 417 kilometer per uur en verantwoordelijk voor 695 doden en 2027 gewonden. De Tri-State tornado groeide in de loop van die dag uit tot de zwaarste en dodelijkste tornado ooit uit de geschiedenis van de Verenigde Staten.

Supercell

Na een rustige start van de dag met eerst wat bewolking en later veel zon, ontstond aan het begin van de middag boven het zuidoosten van de staat Missouri een supercell. De bui trok met een noodgang naar het oostnoordoosten. Gemiddeld lag de snelheid ervan rond 100 kilometer per uur, maar af en toe versnelde de bui tot 117 kilometer per uur.

Al snel kwam uit de bui een tornado omlaag. Vaak was het schadespoor ervan vele honderden meters breed, maar in sommige dorpen werden schadesporen met een breedte van 1600 meter gevonden. Vrijwel alles in de baan van de tornado werd verwoest. Op sommige plaatsen waren twee slurven te zien. Meerdere scholen lagen in het pad van de tornado en werden met de grond gelijk gemaakt. Iedereen werd door de komst ervan verrast. De mensen konden niet vluchten en daarom waren er zoveel slachtoffers.

Dramatische tocht van 3,5 uur

De dramatische tocht van de tornado door de drie staten duurde 3,5 uur, begon rond 13 uur boven het zuidoosten van Missouri en eindigde omstreeks 16.30 uur in Indiana. Het schadespoor had een lengte van 367 kilometer. Ongeveer 15.000 huizen en gebouwen in de baan van de tornado werden verwoest, naar huidige maatstaven goed voor een schadebedrag van 1,4 miljard dollar. De plaats Murphysboro is misschien wel het ergste getroffen. Daar kwamen rond 14.34 uur in enkele minuten tijd 234 mensen om het leven. Het is daarmee de plaats met het grootste aantal tornadododen in één keer ooit.

Een groep van 800 mijnwerkers in het dorp West-Frankfort ontsnapte doordat ze op het moment dat de tornado om 14.40 uur passeerde ondergronds zaten. In de mijn viel wel het licht uit. De mannen wisten niettemin via een nooduitgang weer boven te komen. Toen ze eenmaal bovengronds waren, bleek een deel van hun dorp door de tornado volledig te zijn verwoest. Hier vielen 148 doden, vooral vrouwen en kinderen. In Indiana, aan het einde van zijn tocht, was de tornado nog 1200 meter breed. Hier kwamen, voordat de tornado rond 16.30 uur oploste en in de wolk verdween, in totaal nog 71 mensen om.

Veel onderzoek

In de jaren na de Tri-State tornado is er veel onderzoek naar gedaan. Een zeer uitvoerig onderzoek stamt uit 2013. Toen zijn de weersomstandigheden, waaronder de supercell met bijbehorende tornado ontstond, zeer nauwkeurig in kaart gebracht. Op de vraag of het echt om één tornado ging, of om meerdere tornado’s uit dezelfde bui (een tornadofamilie), kon geen duidelijk antwoord worden gegeven. Voor geen van beide hypotheses wisten de onderzoekers het bewijs sluitend te maken. Duidelijk was wel dat het om één supercell ging, om een lange periode met noodweer en om een enorm lang schadespoor.

Tornado van Rheden

Een vergelijkbare situatie, maar dan (gelukkig) met veel minder dramatische gevolgen, hadden we in Nederland op 4 juni 2019. Toen trokken meerdere tornado’s van zuidwest naar noordoost over het land en was er een lang schadespoor, dat zich met korte onderbrekingen uitstrekte van Nijmegen tot aan de Holterberg. Ook hier weten we niet of het om één, of meerdere tornado’s is gegaan. Deze tornado staat overigens als de Tornado van Rheden bekend, omdat juist rond Rheden veel schade werd aangericht. Weer.nl en het KNMI hebben naar deze situatie gezamenlijk onderzoek gedaan. Het resultaat daarvan vind je hier.

Bron: weer.nl