Meteo Delfzijl

Ster inactiefSter inactiefSter inactiefSter inactiefSter inactief

Delfzijl, 28-09-2022

Elke keer als het weer stormt, zijn de inwoners van de Halligen, een bijzonder groepje eilanden in het Noord-Duitse Waddengebied, bezorgd. Hoe hoog zal het water deze keer komen? Krijgen ze in hun huizen, gebouwd op hoge terpen op de verder nauwelijks tegen het water beveiligde eilanden, nu natte voeten of niet? En – veel basaler – hoe lang zal de plaats waar ze zo graag wonen de gevolgen van klimaatverandering nog kunnen weerstaan?
Een matige noordwestenwind waait door het Noord-Duitse Waddengebied. We zijn met een snelle waterstraalboot van het Waddeneiland Amrum via Hallig Hooge naar Hallig Gröde gevaren. Bewoner Nick – één van de tien mensen die op Gröde hun huis hebben – leidt ons rond. We vuren vele vragen op hem af. Wat is eigenlijk het verschil tussen een eiland en een Hallig? ‘Heel simpel’, zegt hij. ‘Een Hallig is een eiland dat met hoogwater onderloopt, omdat er geen dijk omheen zit. Een echt eiland is aan alle kanten beschermd’.
 
Foto gemaakt door Grieta Spannenburg

Gröde

Het kleine dorpje op Gröde ligt op een terp, midden op het eiland. Het groene deel er omheen loopt meerdere keren per jaar onder. Het eiland heeft een oppervlakte van 2,5 vierkante kilometer.

Hij wijst op een terp, een stukje verderop, waarop de huizen van Gröde zijn gebouwd. Het eiland er omheen heeft een omtrek van rond 5 kilometer en bestaat bijna geheel uit grasland, met daar allerlei kreken doorheen. Het water, als het er weer eens is geweest, stroomt erdoor weg. Rondom ligt een stenen wal die als eerste verdedigingslinie tegen het water van de Waddenzee dient. Als het water een verhoogde stand van 75 centimeter bereikt, stroomt het er overheen en loopt de Hallig onder. Dan is het ‘Land unter’, zoals de bewoners zeggen. Zij trekken zich terug in hun woningen op de terp, die door een aarden ringdijk omgeven wordt. En hopen er, zolang het ‘Land unter’ is, het beste van.

Hoogste waterstanden

In de buurt van de kiosk, vlakbij het groepje huizen op de Hallig, zijn de hoogste waterstanden uit het verleden aangegeven. Een storm uit de eerste helft van de 19e eeuw, lang geleden dus, strijkt met de eer. ‘Toen verloor Gröde aan de westkant zo’n 2 kilometer land’, vertelt Nick. ‘De huizen, en ook de kerk, moesten – een stuk verder naar het oosten – opnieuw worden opgebouwd. We zijn aan onze zevende kerk toe’.

Foto gemaakt door Reinout van den Born

Gröde

De huizen van het kleine dorpje, midden op een terp op de Hallig Gröde. Er wonen 10 mensen.

Rond 1920 werd rond de terp op Gröde, die terp wordt in het Duits een Warft genoemd, een aarden ringdijk aangelegd, naar analogie van de dijken zoals wij die in Nederland kennen. Vanaf dat moment is Gröde min of meer in zijn huidige vorm blijven bestaan. Er zijn opnieuw zware stormen geweest, zoals op 16 februari 1962 (toen dezelfde storm in de binnenstad van Hamburg enorme schade aanrichtte) en op 3 januari 1976. En ook dit jaar was het raak, op 19 februari. Tijdens alle drie deze stormen kwam het water bijna over de ringdijk heen en dus de huizen in, maar ging het – gelukkig maar – net goed.

Speciale kamer voor noodgevallen

‘Voor noodgevallen hebben we op zolder een speciale kamer waar we in uiterste nood naartoe kunnen vluchten’, vertelt Nick. ‘Het is een kamer waarin een metalen constructie is verwerkt, die op metalen palen 4 meter in de grond staat. Het idee is dat die constructie blijft staan, ook als het huis tijdens een storm zou instorten’.

De bewoners van Gröde maken zich zorgen over de gevolgen van klimaatverandering. Ze merken dat de stormen, waarbij hun eiland onder water komt, niet alleen vaker voorkomen, maar ook langer duren. ‘Het engste is het als zo’n periode zo lang duurt dat het meerdere keren achter elkaar vloed wordt’, legt Nick uit. ‘Doordat het water, door de harde wind, niet goed kan terugstromen, pakt iedere vloed een stukje hoger uit. Als dat lang genoeg duurt, wordt het vanzelf griezelig en kan het zomaar uit de hand lopen’.

Zorgen over klimaatverandering

Omdat de bewoners van de Halligen zich zorgen maken, zijn ze voortdurend in overleg met de overheid. Onlangs nog kwam weer een rapport uit waarin werd gesteld dat, als de temperatuurstijging door klimaatverandering op 1,8 graden of hoger zou uitkomen, alle Halligen bij Duitsland zouden verdwijnen. Plannen om het tij te keren, liggen er, maar kosten veel geld. ‘Het zou een enorme klus zijn, waarmee ook nog eens veel zand is gemoeid’, zegt Nick. ‘Al dat zand moet met schepen worden aangevoerd’.

Foto gemaakt door Grieta Spannenburg

Gröde

Blik vanaf de terp met daarop het dorpje op Gröde, over het eiland naar de Waddenzee.

Het is wel de moeite waard, vinden de bewoners en er staat wat op het spel. Nu fungeren de Waddeneilanden en de Halligen in het gebied in de Duitse Bocht als de eerste golfbrekers voor het vasteland van de noordelijke Duitse deelstaat Sleeswijk-Holstein. Als die Halligen er niet meer zouden zijn, moet er ook op het vasteland veel aan de zeewering gebeuren. Het overleg met de autoriteiten is nog gaande. De uitkomst staat nog niet vast.

‘Land unter’

We lopen nog wat rond, alvorens de boot ons weer afhaalt. Nog is het rustig op de Waddenzee. Voor morgen wordt een windkracht 7 verwacht met een verhoging van 80 centimeter. Het zou op Gröde zomaar de eerste ‘Land unter’ van het seizoen kunnen worden.

Bron: weer.nl